| کوروش بزرگ
کوروش کبیر در سال ??? قبل از میلاد مسیح به دنیا آمد. جزییات کمی در مورد زندگی کوروش کبیر در دست است و اغلب این منابع یا صدمه دیده و یا از دست رفته است.
کوروش کبیر نه تنها برای ایرانیان بلکه برای تمام انسان های کره زمین در تمام ادوار زمانی یک افتخار و نمونه ارزشمند انسانی بوده است. قرآن کریم با نام ذوالقرنین از کوروش کبیر یاد کرده و انجیل و تورات هم نام او را در کتابشان آورده اند.
خیلی از علما اثبات کرده اند که ذوالقرنین(در عربی به معنای دوشاخ است)همان کوروش کبیر است از آن جمله میتوان به اثبات علامه طباطبایی و مکارم شیرازی که در اینجا آمده، اشاره کرد.
کوروش کبیر، “دوشاخ”، در حال مبارزه با شیطان
قرآن کریم می فرماید:
?- ما ذوالقرنین را بر زمین تسلط و تمکین بخشیدیم و آنچه را که براى استوارى حکومت و اکمال فتوحات خود لازم داشت در اختیارش نهادیم(آیه ?? کهف)
?- سه پیشروى مهم نصیب ذوالقرنین شد، اول نفوذ (و لشکر کشى) در سمت غرب، دوم نفوذ (و لشکرکشى) در سمت شرق، سوم هجوم به طرف بلاد کوهستانى و دشتهاى شمال شرقى براى جلوگیرى از یاءجوج و ماءجوج (قبایل وحشى بیابانى که در شمال شرقى مى زیسته اند) و ساختن (سد) بخاطر مسدود کردن راه تجاوز آنها(آیه ?? – ?? – ?? – ?? – ?? کهف)
?- ذوالقرنین طرفدار عدالت بود و از ظلم و ستم دورى مى کرد و از ضعفا و ناتوانان حمایت مى نمود(چنانکه از آیه ?? و آیه ?? به بعد سوره کهف که در مورد ساختن سد براى جلوگیرى از تجاوز قبایل وحشى است، استفاده مى شود)
?- او به خدا و آخرت ایمان داشت(چنانکه از آیه ?? و ?? و ?? سوره کهف بدست مى آید)
?- او حرص به ثروت اندوزى نداشت از اینرو پس از ساختن سد، مغلوبین خواستند مالى فراهم کنند و به او بدهند، او نپذیرفت و گفت :
آنچه خدا به من عطا کرده مرا از اموال شما بى نیاز خواهد کرد(چنانکه آیه ?? سوره کهف به این مطلب دلالت دارد)
این آیات دلیل محکمی بر پاک بودن و عادل بودن کوروش کبیر است. همین بس که قرآن کریم از او به عنوان یک مومن و عادل یاد کرده است.
کوروش کبیر برای اولین بار ??? سال و اندی قبل از اینکه حضرت مسیح(ع) به دنیا بیاید، منشور حقوق بشر را برای ملل ایران منتشر کرد. تساوی زن، مرد، سیاه، سفید،زرتشت، یهود.
کوروش کبیر به خاطر قانون حقوق بشرش(که در پست بعدی به طور مفصل شرح داده خواهد شد)، سیاست هایش و استراتژی های نظامیش به خوبی در بین مردم شرق و غرب شناخته شده است. تاثیرات کوروش کبیر علاوه بر روی افرادی همچون Thomas Jefferson(سومین رییس جمهور ایالات متحده – ????تا ????) حتی در دورترین نقاط دنیا از جمله ایسلند و مستعمرات ایالات متحده نیز مشاهده می شود.
کوروش کبیر اولین حکومت دموکراتیک را بنا کرد، حکومتی که از دیدگاه او، یک سرباز با یک سیاستمدار دارای حقوق یکسانی بودند و هیچ تفاوتی از دیدگاه قانون نداشتند. و در واقع راز ماندگاری امپراطوری او نیز عمل به این بود.
پس از تولد کوروش کبیر، پدربزرگش Astyages خوابی دید که مجوسیان(Magi) این خواب را نشانه این دانستند که نوه اش سرانجام سلطنت او را سرنگون خواهد کرد. او سپس به مباشرش، Harpagus، دستور کشتن بچه(کوروش) را داد.
ولی Harpagus انسانی نبود که بتواند یک طفل را به قتل برساند پس یک روحانی شاهنشاهی، به نام Mithridates را احضار کرد و به او دستور داد که ترتیب این کودک را بدهد. ولی تقدیر انگار چیز دیگری بود، روحانی او را نزد خود نگه داشت و پرورش داد.
زمانی که کوروش ?? ساله بود، Astyages با پسر در طی گفت وگو متوجه شباهت بین او و کودک شد. Astyages به Harpagus دستور داد تا در مورد کاری که با کودک انجام داده است، توضیح دهد و سپس اقرار کرد که او، کودک را به قتل نرسانده است.
سپس Astyages اجازه داد که او به کنار والدینش، کامبوزیا (پدر کوروش – Cambyses) و ماندانا (مادرش – Mandane) باز گردد.
کوروش با زنی به نام Cassandane ازدواج کرد. بر طبق نوشته بیستون، او برای کوروش ? پسر به نامهای کامبوزیا(که به نام کامبوزیای دوم شناخته میشد) و Smerdis به دنیا آورد. کوروش چندین دختر دیگر هم داشت که ? تای آنها، Artystone و دیگری آتوسا بودند. آتوسا بعدها با دایوش کبیر(پادشاه ایران) ازدواج کرد که آنها نیز صاحب فرزندی به نام خشایارشا(پادشاه ایران) شدند.
در سن ?? سالگی، پدرش را از دست داد، پس از این واقعه کوروش پادشاه Anshan شد اما کوروش هنوز یک فرمانروای مستقل نبود. در طول سلطنت Astyages، امکان این وجود داشت که امپراطوری مادها بر اکثر خاور شرق از مرز Lydian(ناحیه ایی در ترکیه کنونی) در غرب به پارت ها و ایرانی ها در شرق حکمران شوند.
Harpagus به علت کینه ایی که داشت، کوروش را متقاعد کرد که مردم ایران را برای شورش بر علیه حکومت فئودالی و حکومت مادها، آماده رزم کند.
پس از آغاز شورش در تابستان ???ق.م یا ???ق.م، اولین جنگ کوروش رخ داد و با کمک Harpagus، کوروش نیروها را بر علیه مادها تا تصرف اکباتان در سال ???ق.م رهبری کرد(برای ? سال). که سرانجام تمام امپراطوری مادها را فتح کرد.
زمانی که کوروش تاج و تخت مادها را در سال ???ق.م قبول کرد، عنوان پادشاه ایران (King of Persia) را برای عنوان خود برگزید.
پیروزی کوروش بر مادها تنها شروع جنگهایش بود. Astyages با برادرش در Lydia، فرزند Alyattes، Nabonidus در بابل و Amasis دوم در مصر اتحاد بست و شایعه کرد که اینها میخواهند به نیروهای علیه کوروش اضافه شوند.
دقیقا امپراطوری Lydianها مشخص نیست اما باید مکانی بین پادشاهی منقرض شده مادها توسط کوروش(???ق.م) و پیروزی هایش بر بابلی ها باشد(???ق.م). Lydianها ابتدا به شهری به نام Pteria در Cappadocia تحت امپراطوری هخامنشیان حمله کردند. Croesus (آخرین فرمانروای Lydianها) شهر را محاصره کرد و سپس مردمانش را به عنوان برده، اسیر کرد. در این بین ایرانی ها از مردم Ionia که قسمتی از پادشاهی Lydianها بودند، خواستند که بر علیه فرمانروایی خود قیام کنند. این پیشنهاد رد شد.
و سپس کوروش نیروهای خود را برای عزیمت و آغاز جنگ آماده کرد، تعداد نیروهای کوروش با عبور از راه کشورهای امپراطوریش اضافه میشد. جنگ Pteria یک حرکت موثر بود، هر دو طرف در شب هنگام تلفات سنگینی را متحمل شدند. Croesus در صبحدم به سمت Sardis عقب نشینی کرد.
Sardis غربی ترین و آخرین نقطه Lydian بود، Croesus در زمانی که در Sardis بود، درخواست نیروی کمکی به متحدانش فرستاد. اما در روزهای آخر زمستان، قبل از اینکه نیروهای متحدین اضافه شوند، کوروش کبیر کار را تمام کرد و جنگی را در داخل قلمرو Lydian آغاز کرد و Croesus را در پایتخت کشور خودش، Sardis محاصره کرد.
اندکی بعد، جنگ Thymbra بین دو فرمانروایی، Harpagus هوشمند به کوروش پیشنهاد استفاده از شترهایی را در جلوی رزمجویانش داد. بوی این شترها، اسب های Lydianها را به شدت هراسان میکرد.
استراتژی کار کرد و سواره نظام Lydianها در کمال آشفتگی پا به فرار گذاشتند. کوروش کبیر، Croesus را شکست داد و پایتخت را در Sardis تصرف کرد و قلمرو پادشاهی Lydianها را در ???ق.م فتح کرد. کوروش، زندگی Croesus را به او بخشید و او را به عنوان مشاور خود برگزید.
پس از بازگشت به پایتخت، یک Lydian به نام Pactyes که جانش توسط کوروش بخشیده شده بود توسط خزانه Croesus به ایران فرستاده شد. اما اندکی پس از حرکت کوروش کبیر، Pactyes افرادی را برای ایجاد شورش اجیر کرد، شوروش بر علیه حاکم Lydian و با توصیه Croesus که باید عقاید مردم Lydian نسبت به وضع فعلی تغییر کند، ایجاد شد. کوروش کبیر یکی از فرماندهان خودش به نام Mazares را برای آرام کردن شورش، فرستاد ولی از Mazares خواست که Pactyes را سالم بازگرداند.
به محض رسیدن Mazares به آنجا، Pactyes به Ionia فرار کرد، جایی که او شورشیان را اجیر کرده بود. Mazares به همراه نیروهای نظامی خودش به کشور یونان رفت و شهرهای Magnesia و Priene را تصرف کرد تا جایی که Pactyes را دستگیر کند و برای تنبیه به ایران بازگرداند.
Mazares پیروزی های خودش را در آسیای صغیر ادامه داد ولی به علت نامعلومی در طی لشکرکشی اش به Ionia درگذشت. کوروش، Harpagus را برای کامل کردن فتح ها و پیروزی های Mazares به آسیای صغیر فرستاد. Harpagus شهرهای Lycia، Cilicia و Phoenicia را با استفاده از تکنیک سوراخ کردن دیوارها برای تصرف شهر که برای یونانی ها ناشناخته بود به تصرف ایران درآورد. او به فتح های این ناحیه در سال ???ق.م پایان داد و به ایران بازگشت.
در سال ???ق.م، در انتهای مهر ماه، نیروهای کوروش کبیر تحت فرماندهی Gubaru، حاکم Gutium، به Opis در کنار رود دجله حمله کردند و بابلی ها را در طی یک شورش کوچک شکست دادند. با مطیع کردن Opis، ایرانی ها ناحیه وسیعی از سیستم کانالی بابلی ها را تحت کنترل خود درآوردند.
چند هفته بعد، شهر Sipper بدون هیچ جنگی و با کمترین و یا هیچ مقاومتی از سوی مردم به تصرف درآمد. کوروش در مذاکرات با ژنرالهای بابلی پیشنهاد کرد که در قسمت هایی به توافق و مصالحه برسند تا به مواجهه نظامی نیانجامد. Nabonidus که در شهر مانده بود به سمت پایتخت، بابل، جایی که سالها به آنجا نرفته بود، فرار کرد.
دو روز بعد، نیروهای Gubaru بدون هیچ مقاومتی از سوی نیروهای بابلی به بابل وارد شدند. هرودوت این شاهکار را تشریح میکند که، ایرانی ها رودخانه دجله را به سمت یک کانال منحرف کردند به طوریکه از سطح آب کاسته شد. که از این طریق به نیروها اجازه حرکت به سمت شهر را در نیمه شب میداد. سپس کوروش کبیر خودش به شهر وارد شد و Nabonidus را دستگیر کرد. او سپس به عنوان “پادشاه بابل، پادشاه سومر و آکاد از چهار سمت جهان” نامگذاری شد.
پیش از فتح بابل توسط کوروش، امپراطوری بابل خود تعداد زیادی از امپراطوری ها را فتح کرده بود.
قبل از ترک بابل، کوروش همچنین “فرمان استرداد” را صادر کرد. که باعث آزادی یهودیان تبعیدی میشد و اجازه زندگی و بازگشت به سرزمین خود را پیدا کردند.
این تنها گوشه ایی بسیار کوچک از زندگی بزرگ کوروش کبیر بود، انسانی که نه تنها از نظر ذکاوت در حد بالایی به سر میبرد بلکه انسانیت و عدل را در بین مردم کشورهای امپراطوریش حاکم کرد.
در مورد مرگ کوروش نظریه های متفاوتی وجود دارد. ولی مقبره وی هم اکنون در پاسارگاد است.
پست بعدی در مورد قانون حقوق بشر کوروش کبیر است.
|
